Dünyanın en büyük problemlerinden birisi olarak gösterilen ve 100 yıldır çözülemeyen Pioncare varsayımını Rus matematikçi çözdü. 1 milyon dolarlık ödülü almadan kayboldu.

Üç boyutlu uzayı sarmalayan iki boyutlu düzlemin, dördüncü boyut olan “zaman”la bağı üzerine devrim niteliğinde bir çalışma ortaya koyan Grigori Perelman’dan yaklaşık iki yıldır haber alınamıyor. Perelman, 2002 yılında dünyanın çözülemeyen en büyük 7 probleminden biri olarak kabul edilen Poincaré varsayımını çözdüğünü iddia ederek internette 39 sayfalık bir makale yayımladı. Ertesi yıl ilkini tamamlar nitelikte 22 sayfalık başka bir makaleyi de internette yayımlanayan Perelman, aslında çalışmalarında Poincaré varsayımından hiç söz etmiyor. Bu problemin de bağlı olduğu çok daha geniş kapsamlı bir önerme olan Thurston Geometrizasyon Konjektürü’ne çözüm getiren Rus matematikçi, 2003 yılında ABD’de bir dizi konferans verdi ve bilim dünyasına çalışmalarını anlattı.

Düşünce tarihinde yeni bir sayfa

İlk etapta kuşkuyla yaklaşılan makalelerin doğrulunu test etmek için oluşturulan bilim kurulları geçtiğimiz günlerde Perelman’ı destekler nitelikte açıklamalarda bulundu. Çoğu bilim insanı sadece matematik alanında değil, düşünce tarihinde yeni bir sayfa açıldığında hemfikir. Elde edilen bilgiler ışığında bilgisayar teknolojilerinde olduğu kadar bilimin hemen her alanında büyük değişimler bekleniyor. Üç yıldır Perelman’ın makaleleri üzerinde çalışan Yale Üniversitesi’nden Bruce Kleiner, değil önümüzdeki 100 yılda, belki de hiçbir zaman çözüleceğine inanmadıkları bir problemin çözüldüğünü söylüyor.

Uzmanlar çözümü bile zor anladı

Rus bilimadamının, 2002′de tüm dünyayı şaşkına çeviren Poincaré varsayımına çözüm olarak sunduğu makaleler çok ağır bir matematik diliyle yazılmıştı ve bilimsel bir makaleden çok karalamayı andırıyorlardı. Uzmanların anlamakta güçlük çektiği dokümanların gelmiş geçmiş en büyük matematik problemlerinden birinin çözümünü içerdiğine artık kesin gözüyle bakılıyor. Yazdıklarıyla ilgili detayları açıkladığı ABD’deki konferanslarından sonra 2003′te ülkesine dönen Perelman o tarihten beri e-posta ve telefonlara yanıt vermiyor. Steklov Enstitüsü’nden de ayrıldığı söylenen Grisha’nın ne yaptığı merak konusu. Önümüzdeki hafta Madrid’de toplanacak Uluslararası Matematik Birliği’nde matematiğin Nobel ödülü diye adlandırılan Fields Madalyası’na layık görülmesine kesin gözüyle bakılan Perelman’ın törene katılacağına dair hiçbir belirti de yok.

Poincaré varsayımı nedir?

Fransız matematikçi, fizikçi ve filozof Henri Poincaré 1904′te ortaya attığı önermede, “üzerinde delik olmayan her şey bir küredir” diye özetlenebilecek bir yargıda bulunuyor. Bir elmanın üzerine gerilmiş paket lastiğinin şeklini bozmadan ya da elmayı parçalamadan sonsuza kadar büzülebileceğini, ancak ortası delik bir simitte bunun mümkün olmadığını, delik var oldukça lastiği sınırlayacağını iddia ediyor.

En büyük zevki mantar toplamak

ABD’li Clay Matematik Enstitüsü’nün problemin çözümünü bulan bilim adamına vermeyi vaad ettiği 1 milyon doları almak için çaba sarf etmeyen ve 1996′da Avrupa’nın en saygın matematik kurumunun verdiği Genç Matematikçi Ödülü’nü kabul etmeyen Perelman, esrarengiz kişiliğiyle de merak konusu. Grisha adıyla da anılan Grigori Perelman, 1966 St. Petersburg doğumlu. 1982′de henüz bir lise öğrencisiyken Madrid’deki Matematik Olimpiyatları’nda en yüksek skorla altın madalya aldı. Perelman, 90′lı yıllarda araştırma bursuyla ABD’deki üniversitelerde bulundu. O dönemki arkadaşları tarafından “Sanki bu dünyadan değil gibiydi” diye tanımlanan Grisha, uzun saç ve tırnaklarıyla Rasputin’e benzetilmiş. Dahi matematikçinin en büyük zevkinin St. Petersburg yakınlarındaki ormanlık alanda mantar aramak olduğu söyleniyor