Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı Konya Yusuf Ağa Kütüphanesi’ndeki tarihi kitap hırsızlığı, 5 Nisan 2000 tarihinde emeklilik dilekçesi veren görevli memurun, üzerindeki demirbaş listesini devir teslimi sırasında ortaya çıkmıştı.
Devir teslim sırasında yapılan sayımda, paha biçilemeyen 103 el yazması, 7 nadir basma kitap ile 62 yazma esere ait cilt kapaklarının çalındığı belirlenmişti. Olayla ilgili açılan davada, 5 kütüphane görevlisi, TCK’nın 202. maddesi gereğince “zimmet” suçundan yargılanmışlardı.Failleri bulunamayan hırsızlık olayı aydınlatılamazken, bir kültür hazinesini barındıran kütüphanede, son teknoloji ürünü alarm sistemleri ile geniş güvenlik önlemleri alınmıştı.
Geçen yaz İngiltere’de faaliyet gösteren Muhiddin Arabî Derneği, Konya’dan çalınan Muhiddin Arabî’nin 9 risaleden oluşan el yazması “Kitabül Bâ“ isimli eserinin 3 risalesini Londra’da bir müzayede salonunun katalogları arasında bularak, uzun yazışmalardan sonra Türkiye’ye getirilmesini sağlamıştı.
Yüzyılın en büyük tarihi kitap hırsızlığı olarak değerlendirilen olayın ardından bazı risalelerin bulunarak Türkiye’ye getirilmesi, kalan kitaplarla ilgili umutları da artırdı.
NEW SCOTLAND YARD’DAN, TÜRKİYE’YE...
Son olarak, aynı müzayede salonunda görevli İngiliz araştırmacılar, satılmak için getirilen ve Yusuf Ağa Kütüphanesi‘nden çalındığı tespit edilen Müeyyed Bin Bermek‘in “Kitabül Heye’t“ isimli kitabını bularak Konya’daki kütüphane görevlilerine haber verdiler. Dışişleri Bakanlığı ile süren yazışmaların ardından, New Scotland Yard dedektifleri, Türkiye’nin Londra Büyükelçiliği’ne bu kitabı teslim etti.
Kitap, çalındığı Konya’daki Yusuf Ağa Kütüphanesi’ne getirilerek incelemeye alındı. “Kitabül Heye’t”de bulunan kütüphane mührünün büyük bir ustalıkla kazındığı, ancak el yazması eserde herhangi bir tahribat olmadığı tespit edildi.
EL MÜHENDİS EL ARZÎ
Yusuf Ağa Kütüphanesi’ndeki yazma eserler üzerinde uzun yıllar araştırmalar yapan Selçuk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölüm Başkanı Prof. Dr. Mikail Bayram, Müeyyed Bin Bermek’in Abbasiler döneminde Halife Harun Reşit’in Bağdat’ta ilk olarak tercüme merkezi olarak kurduğu, fakat daha sonra çok önemli ve büyük bir akademi haline gelen “Beytül Hikme“de yetiştiğini söyledi.
Müeyyed Bin Bermek yaptığı çalışmalar neticesinde ”el mühendis el arzî” olarak anılmaktaydı.
ASTRONOMİ HAKKINDA İLK KİTAPLARDAN
Süryanice ve Yunancadan Arapçaya önemli kitapların çevirisinin de yapıldığı bu akademide, ciddi bilimsel çalışmaların gerçekleştirildiğini vurgulayan Bayram, “Burada yetişen Müeyyed Bin Bermek, astronomi üzerine çalışmalarıyla tanınıyor. “Kitabül Heye’t”, dünya tarihinde astronomi üzerine yazılan ilk kitaplar arasında yer alıyor. Kitapta, dünyanın şekli, ay ve güneş tutulması, enlem ve boylam hesaplamaları, gök cisimlerinin konumları ile ilgili çok sayıda çizim ve bilgi yer alıyor. Bu hesaplamaların önemli bir bölümü, çok az yanılma payına sahiptir. Astronomi biliminin ilk yazılı kaynaklarından olan bu esere paha biçmek çok zor. Bu nedenle Türkiye’ye dönmesi son derece sevindirici” diye konuştu.
Bayram, bu kitaptan geçmişte farklı ülkelerden bu alanda çalışma yapan çok sayıda bilimadamının faydalandığını belirterek, “Biz bu kitapları koruyamadık ama çalınan kültür varlıklarının Türkiye’ye geri dönmesinde, bizden daha hassas davranan İngiliz araştırmacılara teşekkür borçluyuz” diye konuştu.